Rrevolucioni Grek apo Rrevoluvcioni mbare pellazgjiko-iliro-shqipetar
Nga Edlira Xhemo
Po ju dergoj me poshte nje shkrim timin si “pergjigje” ndaj nje shkrimi te derguar ne nje “grup” interesant nga Z. i Pa-Zot Abedin Rak(ip)eta qe s’ecen dot as mbi kembet e veta por edhe si tezen time personale. (14 Mar 2008 12:19:48 -0700 (PDT)
Ne fakt ne nje shkrim me te fundit “zoteria”ne fjale mundohet te atribuoje Figuren e Marko Boçarit ate figure per te cilen duhet te luftojme, ate figure qe duhet te jete aktiviteti i pare promovues dhe rimekembes i Organizmit tone ne Paris. Natyrisht Greqia (Helenizmi) ka guxuar t’i luaje lojera hitroike dhe te shkrimeve historike Shqiperise me kohe dhe keto lojera u bene edhe me te rrezikeshme gjate rrezistences sone kombetare ndaj pushtimit otoman, i cili nuk duhet ngaterruar asnjehere me besimin Myslyman.Vete Otomanet ne fillimet e tyre ishin Jo-Myslymane, ata u myslymanizuan kur kaluan nga gadishulli arabik. Qellimi i tyre barbar ne vendet qe uzurpuan ishte thjesht plaçkites.Natyrisht momentet historike do te ndikonin ne lidhje aleancash te cilat per rrethana te caktuara historike do te shfrytezoheshin ne dem te njeres apo tjetres pale siç eshte rasti i aleances se çameve (dhe shqipetareve te tjere) me grekerit ndaj pushtimit otoman.Natyrisht pseudo-historiane te cilet pretendojne se punojne per çeshtjen çame duke filluar nga personazhe si Abedin Rakipi e Agim Xhemali do te ngrene pretendime te tilla perkufizuese duke e quajtur Marko Boçarin grek. Por harrojne se peshtyjne mbi koke te vete : se qe ne momentin qe ata e pranojne se Suli nuk ishte Cameri por Greqi, qe ne ate moment ata i kane thene po tezes greke te Megali Idese.Por nga ana tjeter nje figure kontraversale si Napoleon Zerva me qendrimin e tij barbar dhe anti-shqipetar megjithese me origjine suljote, do te trazonte ujerat e historise duke çuar uje ne mullirin e grekerve.Pikerisht per keto fakte dhe per shume faktore te tjere, duhet te tregojme kujdes qe te mos biem ne gracken e grekerve.A.Llalla ne “Heroi i Shqetesimeve atdhetare e kulturore Marko Boçari” shkruan :“…. Markoja ishte komandant i ushtrisë së Greqisë perrëndimore, kur Qeveria i dërgoi diplomën e komandantit të Përgjithshëm, lindën xhelozitë e kapedanëve të tjerë. Por Markoja këtyre xhelozive i përgjigjej me fisnikëri dhe tolerancë duke u thënë-‘’Kush është i zoti, merr nesër diplomë në betejë” Markoja ishte njeri i dashur dhe fjalë pakët. …”Ndersa Naimi yne i madh do t’i kendonte ktek Parajsa :“…Kjo gjuha arbërishteështë gjuhë trimëriee fliti Admiral MiauliBoçari dhe gjithë Suli ….”Po ne shkrimin e Arben Llalles te permendur me lart do te gjejme :“… Mbas vdekjes së Gjergj Kastrioti Skënderbeg, rreth 200 luftëtarë arvanitë(shqiptarë) me familjet e tyre, si fisi Boçari, Xhavelasit etj, formuan krahinën e Sulit dhe luftonin kundra turqëve për lirinë e gjuhës dhe të drejtën fetare.Më vonë Suli u zgjerua si krahinë dhe u popullua nga shqiptar ortodoksë çamër, që për t’i shpëtuar skllavërisë osmane turke, u shpërngulën nga fshatrat e tyre të Çamërisë rreth viteve 1500 dhe u vendosën në Sul të Janinës, që krijuan fshatra të rinjë me emra shqiptar. Që suliotët janë çamër këtë na e deklaron anglezi V.M. Lik ‘’Suliotët janë një farë e Çamërisë, njëra prej katër degëve të Shqipërisë”.Ndërsa studiuesi Ciapolini shkruan- ‘’Suliotët nuk dinin fare greqisht, gjuha që ata përdornin është, shqipja e dialektit të Çamërisë”.Një pjesë e popullatës së Sulit pasi u nënshtruan Ali Pash Tepelenës u dërguan për dënim në ishullin e Korfuzit dhe ishujt e tjerë për rreth.Ndërsa mbas vdekjes së Ali Pash Tepelenës shumica e popullatës së krahinës së Sulit për ti shpëtuar vrasjeve nga turqit e Sulltanit, morrën drejtimin për në malin e Shenjtë të Tomorrit duke u vendosur afër qytetit të sotëm të Gramshit dhe formuan krahinën e Sulovës me fshatrat, Shën Mëri, Shën Mitri, Dardhzezë, Sulki, Dushkë, Kushov, Janç, Tunjë etj. ….”Ndersa Dhimiter L. Gjoka ne shkrimin e tij “Historia e vertete na pergjerohet” mbi librin “Bregdeti dhe Ali Pashe Tepelena” te Minella Gjonit, shkruan :“…. Haxhi Bedo Vasili u vra vërtet në Mesollongj, por në fronte të kundërta me Marko Boçarin. Haxhiu beu me karakter burrëror dhe nuk mund ta tradhëtonte kollaj besën e re myslimane të të jatit Bedo- bir i kristianit Vasil, duke luftuar përkrah kaurëve në ato mote fanatike. Kështu e tregojnë në fshatin fqinj-Qeparo, ku një Qeparotës e plagosi dikur dhe Haxhiu si mysliman i mirë, e fali. Dihet se Haxhi Bedua me të vëllain Aliun, u vra për dovletin otoman, duke luftuar i inkuadruar në formacionet e Hrushid Pashës në fushat e Mesollongjit. Ndërsa Marko Boçari nga Kungji i Sulit ra hero i vatrës së vet, ku u lind dhe luftoi. …….”Ne kete rast faktin e renies per dovletin (shtetin) otoman te haxhi Bedo vasilit dhe te te vellait Ali, nuk duhet ta ngaterrojme asnjehere me luften e shenjte te besimeve, pavaresisht se personazhet e kaheve te kunderta te betejes kishin besime te ndryshme. Per kete me duhet t’ju kujtoj faktin se Agai Ismail prronjo (myslyman) i Paramithise ishte vellam me Marko Boçarin pavaresisht se kishin fe dhe besime te ndryshme dhe kur Ali Pashe Tepelena programonte te pushtonte Sulin vlammet nuk u tradhetuan kurre. Me kete rast historik dhe shume te tjere te ngjashem siç eshte edhe ai qe Myslymanet e Sulit nuk i lejuan egjiptianet dhe as arabet jeniçere te KaraMahmudit qe te zhvarrosnin Marko Boçarin, duhet te kuptojme unitetin nderfetar te fiseve çame (pra edhe suljotet nuk benin perjashtim) si dhe faktin se Nuk Behej Fjale per Lufte Fetare por per Lufte Pushtuese dhe mbrojtje te tokave te eterve te lashte.Ne se Abedin Rakipi dhe Agim Xhemali duan te shtremberojne historine mbi Pukevilin duke shkruar se :“.. Pukevili thote qe ushtaret e MARKOS ose sic i quan ai ne frengjisht “les soldats de la grece” (ushtaret e greqise) formonin nja rreth ku kapeshin dore per dore dhe te gjunjezuar perpara nja kryqi te madh shkembenin armet ne shenje vellazerie dhe kendonin “ma vie est ta vie et mon ame est ton ame” (jeta ime eshte jeta jote dhe shpirti im eshte shpirti jot) dhe ne fund prifti i bekonte duke puthur MARKON ne balle dhe ky puthte ne balle te dytin e tij dhe me pas gjithe ushtaret putheshin mes tyre….”, por Abedin Rakipi si pseudo-historian dhe papagall qe eshte nuk perment faktin se Pukevil ka shkruar se fjalori greqisht-shqip kishte si gjuhe shqipe ate çame arkaike dhe nga ana tjeter ne shenimet e tija ai e ka cilesuar Markon dhe gjuhen e sulit si shqipe.Pra ky fjalor duhet pare si nje hap pozitiv per shqipetaret pasi vetem keshtu ata do te mund te afroheshin me si vellazrit e tyre te larguar nga koha prej pushtimit grek sepse rrevolucioni grek duhet pare si rrevolucioni shqipetar por gabimi qe u be dhe qe u manipulua nga qarqet e magalo-idese eshte se ato zbatuan te kunderten e asaj qe duhej zbatuar pra vendose te ndertonin Greqine e Madhe ne vend qe te realizonin bashkimin shekullor dhe mijera vjeçar te tokave ilire dhe pellazge. Ata kthyen kokeposhte ate qe duhej te ishte rrevolucioni i vertete shqipetar pasi aktualisht nuk duhej te kish me Greqi por ajo duhej te ishte e gjitha Shqiperi dhe ky nuk do te ishte dhe as nuk eshte pushtim por eshte nje e vertete dhe trashegim qe na e jep historia e gjakut dhe tokes sone.Ndersa Genti Metaj ne “Quo Vadis Mr. Bollano” shkruan :“… Ne shek. XVIII himariotet derguan ne Rusi Pango Bixhilin dhe Hil Kristoforin tek Caresha e Rusise Elisabeta Petrovna. Ne letren qe iu dergua caresesh shkruhej: “Flasim shqip, ate gjuhe qe flitet ne tere Shqiperine deri ne Bosnje”. Me vone jane po himariotet, qe i dergojne leter mbret Ferdinandit te IV ne Itali. A e dini ju qe e motra e heroit te revolucionit grek, suliotit shqiptar Marko Bocari, qe martuar ne Dhermi te Himares dhe lindi Jan Kocanin, komandant gjithashtu i shquar?…”.Ne librin e Historise Shqipetare, Kreu V, “Lidhja Shqipetare e Prizrenit”pj.I “Kriza Lindore dhe Fillimi i Saj” shkruhet :“…Të gjithë krijuesit letrarë të periudhës së Lidhjes së Prizrenit janë krenarë për të kaluarën e shqiptarëve, e cila zë fill me pellazgët parahistorikë, ata krenohen për figurat e mëdha që kanë hyrë në historinë e njerëzimit, si Aleksandri i Maqedonisë, Pirroja i Epirit, sidomos Skënderbeu (që, siç theksonte Naim Frashëri, i dha “dërmën” Perandorisë Turke) ose Marko Boçari (që, siç shprehej Nikolla Çako, fitoi kundër “skllavërisë” osmane)….”ndersa ne Kreun III te po ketij libri ne pjesen e I , shkruhet“…Pati edhe mjaft shqiptarë myslimanë, ndërmjet të cilëve njihen Mustafa Gega, Bajram Lapi, Avdi Gega etj., të cilët jo vetëm dezertuan nga ushtria osmane, por morën pjesë në veprimet luftarake të Revolucionit grek. Është i njohur gjithashtu kontributi i luftëtarëve suliotë, të udhëhequr nga Marko Boçari, të cilët gjatë periudhës së parë të Revolucionit grek mbajtën barrën kryesore të luftës në Greqinë kontinentale. Edhe sundimtari i pashallëkut të Shkodrës, Mustafa pashë Bushatlliu, duke kundërshtuar urdhrin e sulltanit, braktisi, në vitin 1823, luftimet në Misolongjin e rrethuar, nuk pranoi të marshonte drejt Athinës për të shtypur kryengritjen dhe u kthye me ushtrinë e tij në Shkodër. Shpërthimi i rrethimit të Misolongjit nga grekët më 1823 u arrit, krahas të tjerave, edhe nga ndihmesa e shqiptarëve që dezertuan në masë nga ushtria osmane. Këto dezertime të shqiptarëve myslimanë nga ushtria do të përsëriteshin edhe në rrethimin e dytë të Misolongjit, në vitin 1825. …”.Sepse behej fjale per nje bashkepunim dypalesh te cilin me pas grekerit do ta prisnin ne bese ashtu siç shkruan Naim Frasheri tek “Parajsa” :Dhe fqinjët e Shqipërisë,Armikët e perëndisë,Kshu treteshin nga nakari,se ish burrë shqipëtari.. Më një ditë KonstandinëTurqit’ e zunë dh’e pshinë,Kostandinopoj’ e ndjerëS’u mbajt, po ra menjëherë.Grekërit’ ishin të vdekur,S’hanin dot barut e hekur,Le të mbahen me lëvdatëGrekërëtë posi gratë,Me fjal’ e me thashetheme,Janë të gjitha të rremeE kush e bëri Morenë?Gjithë shqipëtarë qenë.S’ish shqipëtar Marko Suli?Xhavella e Miauli?Bubulina e Kanari?Shqipëtar bir shqipëtari.Me armët të ShqipërisëIu hoth themeli Greqisë,Po grekërët e pabesë,Që iu bënë zot Moresë,S’e duanë shqipëtarë,Kërkojnë t’i bëjnë varrë! Harroni dot mëmëdhenë?E pse? Ç’e kemi Morenë? (Shenim: per Greqine,E.Xh) Krishti grek nukë ka qënë,Dhe besën ata s’e bënëS’jemi as turq as kaurë,Mos e thoni këtë kurrë,S’jemi grekër as bullgarë,Jemi vetëm shqipëtarëKy emërë na ep nderë,Pa s’na duhenë të tjerë,Kemi gjuhëzënë tënë,Zot’i math na e ka dhënëVepra IX e Sami Frasherit :“…Kombi shqiptar ka dhënë njerëz të mëdhenj, si p.sh. Ali Efendi Gjakovën dhe Hoxha Tahsinin, të cilët vdiqën tash vonë, pastaj edhe shumë shqiptarë që u dalluan me zgjuarsinë dhe dituritë e tyre të cilët ishin të barabartë me ata të Universitetit të Athinës dhe Romës. Janë dëshmuar edhe aftësitë e shqiptarëve të krishterë të Greqisë dhe të Italisë. Kapedanët, kryetarët dhe shumë e shumë të tjerë të cilët në mënyrë vetëmohuese morën pjesë në revolucionin për pavarësinë e Greqisë, prej të cilëve më të dalluarit; Boçari, Xhavella, Kanari, Bollgarisi, Bubulina, ishin shqiptarë. Sikurse këta, edhe shumë prej atyre që ia zbardhën fytyrën dhe i ndihmuan Garibaldit në bashkimin nacional italian ishin shqiptarë të Italisë. “Tomorr Toplica : 24 tetor 2007 : “Kosova Lindore dhe Cameria”, ne :“… Nga gjiri i populli shqiptar të Çamërisë kanë dalë figura të ndritura të kombit shqiptar si: Pirro i Epirit, Pjetër Losha, Gjin Bue Shpata, Gjon Zenebishi, Marko Boçari, Foto Xhavella, Luli Çapari, Osman Taka, (vallja e njohur çame e Osman takes) , Çelo Mezani, (kenga e njohur e izo-polifonise çame aq e kenduar ne Festivalet e Folkut Kombetar : “Tek Pusi i Calo Mezanit”), Maksim Artioti, Muhamet Kyçyku, Hasan Tahsini, Abedin Dino, Elena Gjika (Dora D’lstria), Kolë Idromeno, Mitrush Kuteli (Dhimitër Pasko),… etj. “Ne vepren e tij Aristidh Kolia dhe ne baze te thenies se Anastas Kulluriotit:“…Disa nga shqiptarët ose arvanitë heronjë të revolucionit të 1821 ishin, Gjeorgjio Kundurioti, Kiço Xhavella, Andoni Kryezi, Teodor(Bythgura) Kollokotroni, Marko Boçari, Noti Boçari, Kiço Boçari, Laskarina Bubulina, Anastas Gjirokastriti, Dhimitër Vulgari, Kostandin Kanari, Gjeorgjio (Llalla)Karaiskaqi, Odise Andruço, Andrea Miauli, Teodor Griva, Dhimitër Plaputa, Nikolao Kryezoti, Athanasio Shkurtanioti, Hasan Bellushi, Tahir Abazi (paraardhesi i gjyshit nga mamaja : Isuf Abazi*) Ago Myhyrdani, Sulejman Meto, Gjeko Bei, Myrto Çali, Ago Vasiari, shumë e shumë shqiptarë të tjerë.Me të drejtë poeti ynë kombëtar Naim Frashëri do tu këndonte shqiptarve heronjë të revolucionit grek të 1821. :Dhimiter Noti Boçari, u zgjodh President i Lidhjes së Arvanitëve të Athinës. Kjo shoqatë në vitin 1899 do të bënte një shpallje në të cilën i bënte thirrje të gjithë shqiptarëve për tu ngritur për çlirimin e vendit nga pushtimi shekullor otoman.Për këtë akt, në vitin 1996 Aristidh Kolia ka botuar një libër studimor, “Një dokument historik i 1899 : Thirrja e Lidhjes Arvanitase”.
Në një shkrim të Kolec Traboinit, për Aristidh Kolën vihet në pah se në studimin e tija Aristidh Kolia vinte në dukje se grekët e sotëm nuk e dinë se gjuha popullore, e rrugëve, e pazarit deri në vitin 1870 ishte arvanite, dhe deri në kohët e vona kjo gjuhë është folur në lagjen Plaka pranë Akropolit, zonë që ka qënë arvanitase që nga shekulli i 14 e deri në dhjetëvjeçarët e pas pavarësisë. (Vepër e cituar f.87.) Është për tu vënë në dukje, shton A.Kolja, se në vitin 1860 gazeta satirike “To Fos”(Drita), botonte poezi satirike arvanitase, pa e ndjerë nevojën e përkthimit në greqisht. Kjo sepse gjuha arvanitase flitej gjithandej madje edhe në pallatin mbretëror në epokën e mbretit Othon apo edhe të Gjeorgjit të parë. Një poet i asaj kohe, emri i të cilit është i panjohur, ka botuar një poemë të gjatë në gjuhën arvanite për princeshën Aleksandra. Në revisten “Besa” nr.34 që botonte Aristidh Kolia në Athinë, është ribotuar kjo poemë nga arvanitasi Jani Gjika.
Jo me kot Shoqata e Arvanitasve ne Greqi e ka emrin Marko Boçari dhe jo me kot te dy kryetaret e saj te cilet kane dale hapur per çlirimin etrojeve shqipetare nga uzurpatori helen dhe rimekembjen e historise, vlerave kulturore, gjuhes dhe figurave kombetare, jane vrare ku i fundit ishte Atistidh Kolja.
Ne emer te tij, ne emer te shume viktimave te tjera dhe heronjve te tjere te rrevolucioneve, levizjeve, kryengritjeve dhe genocidit grek duhet te punojme qe te vendosim ne vend ate pjese me te bukur te historise boterore qe frymezon dhe mbetet sunduese e letersise antike : Mitologjine dhe te gjithe historine qe e rrethon dhe qe e pason e cila buron nga vaji i ullirit te rivieres çame dhe zbukuron kryet e perendive dhe heronjve te mitologjise dhe historise antike “greke” te fiseve tane paraardhes shqipetare qe flisnin pellzgjishto-ilirishten.